Het verzamelen van kunst heeft in Kleef een eeuwenlange
traditie. Reeds in de 2e helft van de 16e eeuw was hertog
Willem de Rijke van Jülich-Kleef-Berg
begonnen een collectie van Romeinse antiquiteiten op de burcht van Kleef
bij een te brengen. Johan Maurits van Nassau-Siegen, de uiterst kunstzinnige
stadhouder van Brandenburg, door wiens toedoen Kleef in de 17e eeuw
in prachtige residentie-stad veranderd werd, ontdekte de collectie weer en bouwde
haar uit tot een aanzienlijke kunst- en wonderkamer. In de 18e eeuw zette
de geleerde voorzitter van de Kleefse regering Julius Ernst von Buggenhagen de traditie van het
verzamelen voort en richtte in de
Johannis-toren van de Kleefse burcht, voortbouwend op de aanwezige collectie
antiquiteiten, een antiquiteitenzaal in.
Een forse terugslag kreeg de Kleefse traditie om te
collectioneren in 1794 door de inval van de Franse troepen in de stad. Door
plundering werd de collectie sterk gereduceerd. In 1865 werd door de burgerij voor het eerst
over de stichting van een museum nagedacht, dat volgens de smaak van die tijd
gewijd zou moeten zijn aan Romeinse oudheden en ten slotte in het
classicistische raadhuis onderdak vond.
De wisselvallige geschiedenis van de 20ste
eeuw en de totale verwoesting van Kleef in de Tweede Wereldoorlog waren er de
oorzaak van, dat het museum op verschillende
plaatsen ondergebracht werd. Na de verwoesting in de Tweede Wereld-oorlog besloot de raad van de stad Kleef in 1955 een nieuw museum te stichten. Als geschikte plek hiervoor werd
het Koekkoek-Huis gezien, dat de landschapsschilder B.C. Koekkoek tussen 1846 en
1848 liet bouwen. In 1960 vond de feestelijke opening van het
Stedelijk Museum Huis Koekkoek plaats. Het accent kwam nu te liggen op de landschapsschilderkunst van de
Kleefse romantiek, voornamelijk op de schilderkunst van Koekkoek en zijn
school. Andere zwaartepunten waren de
late middeleeuwen, de bloeiperiode van het hertogdom Kleef, en de kunst van
de 17e eeuw, toen Johan Maurits de stad tot middelpunt van de
Nederlandse barok gemaakt had, aan.
In 1987 werd door een groep geïnteresseerde burgers een
vereniging ter ondersteuning van het museum Huis Koekkoek gesticht, die tot
doel had museum, kunst en cultuur in Kleef gericht te ondersteunen. De eerste
doelstelling was een sterke uitbreiding van de collecties en het verlichten van
het nijpende ruimtetekort van het museum.
In 1989 kocht de stad het complex van het voormalige kurhaus
met het Friedrich-Wilhems-Bad, de wandelhal en het aangesloten voormalige
kuurhotel. Nadat het besluit genomen was om hier het nieuwe museum in onder te brengen
en de typograaf Walter Nikkels en de architect Heinz Wrede de opdracht voor de
verbouwing gekregen hadden, stelde de vereniging zich voortaan tot doel beide
huizen te ondersteunen. Zij werd daarom in 1996 omgedoopt tot Vereniging van Vrienden van het Museum Kurhaus en Koekkoek-Huis Kleef e.V.
Toen in de jaren negentig van de vorige eeuw de toekomst
van het B.C.Koekkoek-Huis door de aanwezigheid van het nieuwe museum onzeker
leek, is het aan het initiatief van de Vereniging van Vrienden te danken dat er
een stichting met het doel dit museum te laten voort bestaan in het leven
geroepen kon worden, waaraan ook de stad Kleef en de NRW-Stichting deelnamen.
De Vereniging van Vrienden zet dus een lange traditie om
de kunst te bevorderen voort. Zij telt nu bijna 1650 leden uit de stad en de nabije
en verdere omgeving en ondersteunt het Museum Kurhaus Kleef en het
B.C. Koekkoek-Huis op meerdere terreinen. In het middelpunt van haar opgaven
staat de zorg voor voldoende financiële middelen in deze tijden van krappe
openbare middelen. Talrijke aankopen – schilderijen, grafiek, tekening en
beelden – kunnen daarom nu de collecties van de beide musea aanvullen. Mogelijk
wordt dit door het grote aantal leden van de Vereniging van Vrienden, die de
idee om de cultuur te ondersteunen ter wille van het leefklimaat van de stad
attractief vinden en samen willen dat de stad een sterker cultureel profiel
krijgt.
De Vereniging van Vrienden is bovendien de uitgever van
de publicaties van beide musea en biedt verschillende extra evenementen zoals
exclusieve rondleidingen, voordrachten en excursies. Zij ondersteunt de Kleefse
musea niet alleen financieel maar ook door de vrijwillige medewerking van veel
geëngageerde leden.
Ieder lid van de Vereniging van Vrienden van het Museum
Kurhaus en Koekkoek-Huis e.V. draagt in belangrijke mate bij aan het behoud en
de vergroting van de attractiviteit van beide instellingen en zorgt zo voor een
belangrijke bijdrage aan de versterking van het totale culturele landschap van
Kleef.